داده کاوی احتمال وقوع خشک‌سالی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری بیابان‌زدایی، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل بیابان، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

3 دکتری سنجش ازدور و GIS، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

خشکسالی در سال‌های اخیر خسارات زیادی به کشور وارد ساخته است که باید تلاش کرد تا با استفاده از مدیریت منطقی، حتی‌الامکان خسارات ناشی از آن را کاهش داد. بدین منظور لازم است تا مناطق متأثر از این بلا مقایسه شوند و در اولویت اقدامات مدیریتی قرار گیرند. هدف از انجام این مطالعه تهیه نقشه شاخص خطر خشکسالی ایران است. در این تحقیق داده‌های بارش ماهانه 46 ایستگاه انتخاب شدند. به‌منظور تهیه نقشه شاخص DHI ابتدا اقدام به محاسبه درصد احتمال وقوع خشکسالی با استفاده از داده‌های SPI در دو گام زمانی 6 و 12 ماهه گردید. در مرحله بعد با استفاده از روش IDW احتمال وقوع طبقات مختلف خشک‌سالی پهنه‌بندی شد. سپس به هر طبقه خشک‌سالی وزن داده شد. بدین‌صورت که به طبقه خشکسالی نرمال وزن یک و به خشکسالی خیلی شدید که بیشترین خطر را هنگام وقوع ایجاد می‌کند وزن چهار داده شد. همچنین برای رتبه‌بندی هریک از طبقات خشکسالی از روش شکست طبیعی در محیط GIS استفاده گردید. درنهایت مجموع حاصل‌ضرب نقشه رتبه‌بندی شده در وزن هریک از طبقات، شاخص خطر خشکسالی محاسبه شد. نتایج نشان داد که به ترتیب برای خشکسالی شش ماهه بیشترین درصد مساحت مربوط به کلاس خطر زیاد و کمترین نیز مربوط به کلاس خطر متوسط می‌باشد. برای خشکسالی 12 ماهه تقریباً نیمی از کشور در کلاس خطر خیلی زیاد قرار می‌گیرد کمترین درصد مساحت نیز مربوط به کلاس خطر کم است. به‌طور کلی بررسی‌ احتمال وقوع خشکسالی در این تحقیق نشان داد که با افزایش شدت خشکسالی احتمال وقوع آن کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها