ارزیابی تغییرات مکانی پوشش گیاهی مراتع مناطق خشک و نیمه‌خشک با استفاده از سنجه ‏های بوم‌شناسی سیمای سرزمین (مطالعه موردی: مراتع پشتکوه استان یزد)

زارع چاهوکی, محمدعلی; طاهری محمد آبادی, نیکو; آذرنیوند, حسین

doi:10.22034/jdmal.2016.22243

ارزیابی تغییرات مکانی پوشش گیاهی مراتع مناطق خشک و نیمه‌خشک با استفاده از سنجه ‏های بوم‌شناسی سیمای سرزمین (مطالعه موردی: مراتع پشتکوه استان یزد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری مرتعداری دانشگاه تهران

10.22034/jdmal.2016.22243

چکیده

بوم‏شناسی سیمای سرزمین یکی از جوان‏ترین شاخه‏های علم بوم‏شناسی می‏باشد و به مطالعه مناظر به‏ویژه ترکیب، ساختار و عملکرد آنها می‏پردازد. هدف این پژوهش، کمی‏سازی الگوهای سیمای سرزمین و بررسی امکان تفکیک تیپ‌های گیاهی با استفاده از سنجه‏های سیمای سرزمین بوده است. سنجه‏هایی که در این تحقیق استفاده شدند سنجه تعداد لکه، نسبت مساحت هر طبقه در سیمای سرزمین، میانگین اندازه لکه، تراکم حاشیه، میانگین شکل لکه، شاخص پیچ‏خوردگی شکل لکه و اثر حاشیه در سطح کلاس و شاخص تنوع شانون در سطح سیمای سرزمین بودند. سنجه‏های ذکر شده برای نقشه‏های تیپ گیاهی و واحدهای شکل زمین در مراتع پشتکوه یزد با استفاده از تابع الحاقی تحلیل‏گر لکه با استفاده از نرم افزار ArcGIS10.1 محاسبه شدند. سپس با استفاده از تجزیه مؤلفه‏های اصلی سنجه‏های مهم برای تفکیک تیپ‌های گیاهی تعیین شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل مؤلفه‏های اصلی برای تفکیک طبقات نقشه واحدهای شکل زمین نشان داد که سنجه‏ تراکم حاشیه بیشترین تاثیر را بر تفکیک طبقات دارد، اما در مورد نقشه تیپ‌های گیاهی سنجه‏های سیمای سرزمین به یک اندازه اهمیت داشتند و سنجه مهمتری مشخص نشد و نسبت به تفکیک واحدهای شکل زمین قدرت تفکیک کمتری داشتند. در نهایت با انجام آنالیز تشخیص، تابع تفکیک و سنجه‏هایی که بین تیپ‌های گیاهی و طبقات شکل زمین، تفکیک ایجاد کردند، مشخص شد. نتایج آنالیز تشخیص نشان داد که سنجه‏های تعداد لکه، تراکم حاشیه و شاخص پیچ‏خوردگی شکل لکه‏های سیمای سرزمین می‏توانند واحدهای ‏تیپ گیاهی و شکل زمین را از یکدیگر تفکیک کنند.

کلیدواژه‌ها