مقایسه نتایج مدل های RWEQ وIRIFR در تعیین تاثیر نوع مدیریت اراضی بر فرسایش بادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 داﻧﺸﯿﺎر داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان

2 داﻧﺸﯿﺎر، داﻧﺸﮑﺪه ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان

3 دانشجوی دکتری بیابانزدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

فرسایش خاک توسط باد زمانی رخ می‌دهد که سرعت باد از آستانه فرسایش خاک بیشتر باشد و سطح خاک با گیاهان، باقیمانده آنها، زبری‌های سطح (ناهمواری‌های سطح) خاک یا موانع دیگر حفاظت نشده باشد. با توجه به لزوم برآورد مقدار فرسایش برای برنامه‏ریزی حفاظت خاک تا کنون روش‏ها و مدل‏های مختلفی برای برآورد آن ارائه شده است. در این پژوهش مقدار فرسایش و رسوبدهی واحدکاری مختلف (اراضی شوره‏زار و پف کرده، کشاورزی، تاغ‏زار، فرسایش یافته مارنی) با بهره‌گیری از دو مدل RWEQ و IRIFR مورد بررسی قرار گرفت. بررسی خروجی‏های دو مدل نشان داد که روند کلی فرسایش‏های اندازه گیری شده در رخساره‏های مورد بررسی به‌طور تقریبی یکسان است (در رخساره اراضی شوره‏زار بیشترین و اراضی کشاورزی (گندم) کمترین)، اما مقادیر عددی فرسایش خاک در مدل RWEQ در بعضی رخساره‏ها از مدل IRIFR کمتر و در برخی دیگر بیشتر بود. این امر به علت تفاوت‏های موجود در فن آوری براورد فرسایش بادی در مدل می‏باشد. همچنین مقدار فرسایش میانگین در سطح کل منطقه بر پایة مدل RWEQ مقدار  ton/ha/Y7/15 و طبقه ((III-II برآورد شد. بررسی‏های انجام شده در رخساره‏های مختلف با مدل IRIFR نشان داد که به‌غیر از رخساره‏های تاغ‌زار عدم وجود پوشش گیاهی بیشترین عامل تاثیرگذار فرسایش در سایر رخساره‏ها می‌باشد. نتایج نشان دهندة این است که استفاده از مدل RWEQ می‏تواند با توجه به شرایط کمبود داده‏ها، به‌ویژه داده‏های بادسنجی موجود در ایران، برای برآورد کمی فرسایش و پایش سالانه و ماهانه و پیش‌بینی نقش تغییر پوشش و مدیریت اراضی بر فرسایش بادی مناسبتر از IRIFR باشد.

کلیدواژه‌ها