ارزیابی فنی اجرایی نقش‌سازه‌های کوچک بر توسعه منابع آب با رویکرد توسعه پوشش گیاهی (مطالعه موردی: دشت ورامین)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری بیابانزدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

امروزه ارزیابی پروژه‌های منابع طبیعی از بنیادی‌ترین مسائلی است که در کشورها به‌منظور برنامه‌ریزی‌های آینده، در رابطه با طرح‏های اجرایی و مدیریت در این عرصه انجام می‏گیرد. در این پژوهش، ارزیابی عملیات آبخیزداری در حوزۀ آبخیز توچال با بهره‎گیری از مطالعات اولیه و تلفیق آنها، انجام شد. علاوه بر عملیات آبخیزداری، عملیات بیولوژیک در منطقه مطالعاتی نیز بررسی شده‌است. با توجه به آمار چاه‌های پیزومتری در منطقه مطالعاتی در قبل و بعد از اجرای عملیات، تاثیر این عملیات در بهبود منابع آب منطقه مورد ارزیابی، قرار داده شده‌است. در ابتدا، وضعیت سازه‌ها از طریق بررسی میدانی مورد بازبینی قرار گرفت و درصد کارایی برای هر یک از سازه‌ها محاسبه شد. هدف از اجرای عملیات بیولوژیک علاوه بر کاهش تولید رسوب، افزایش مقدار نفوذپذیری در پشت سازه‌های احداثی بوده‌است. درسطح عملیات بیولوژیک، فعالیت‌هایی مانند قلمه‌کاری، نهال‌کاری، بذرپاشی، بذرکاری و قرق پیشنهاد شده‌است، که از این عملیات 10 هکتار نهال‌کاری، 1000 هکتار کپه کاری، 700 هکتار بذر‌پاشی و 500 هکتار قرق اجرا شده‌است. عملیات بیولوژیک در منطقه مطالعاتی برای کنترل فرسایش و حفاظت خاک صورت گرفته‌است. نتایج بررسی‌ها نشان داد که درصد کارایی سازه‌های گابیونی و سنگ و سیمان و خشکه چین به ترتیب 75%، 66% و 8/14% ‌است. در پایان با در نظر گرفتن شاخص متغیر اقلیمی، SPI طی دوره آماری هیدروگراف آب زیرزمینی رسم شد و مقدار عملکرد عملیات بیولوژیک و سازه‌ها در افزایش سطح آب زیرزمینی بررسی شد. متوسط دبی پس از اجرای عملیات 30. 36 لیتر بر ثانیه افزایش یافته‌است. 

کلیدواژه‌ها